Jakimi cechami powinny charakteryzować się systemy integrujące urządzenia przeciwpożarowe? Część 2/5
Zasilanie systemu zarządzania bezpieczeństwem pożarowym
System zarządzania bezpieczeństwem pożarowym, który ma funkcjonować również w czasie prowadzenia akcji ratowniczo-gaśniczej w warunkach pożaru, powinien mieć co najmniej dwa źródła zasilania: podstawowe i rezerwowe, analogicznie do postanowień normy PN-EN 12101-10:2007 Systemy kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła – Zasilacze.
Zasilanie systemu powinno być doprowadzone z zasilaczy klasy A LV niskiego napięcia (najczęściej 230/400VAC), które instalowane są zwykle w rozdzielniach głównych obiektów budowlanych i wyposażone są w SZR (Samoczynne Załączanie Rezerwy) automatycznie przełączający zasilanie systemów ochrony przeciwpożarowej na źródło rezerwowe po zaniku napięcia z podstawowego źródła zasilania budynku. Zasilanie to nie może być odłączane przez przeciwpożarowy wyłącznik prądu (PWP).
Poszczególne urządzenia systemu powinny być zasilane bezprzerwowo z wbudowanych zasilaczy UPS lub z zasilaczy buforowych 24VDC, wyposażonych w baterie akumulatorów, albo z zewnętrznych zasilaczy pożarowych posiadających świadectwo dopuszczenia CNBOP-PIB zgodnie z normą EN 54-4 lub EN 12101-10, przy czym to ostatnie rozwiązanie wymaga poprowadzenia dwóch niezależnych linii zasilających pomiędzy zasilaczem a urządzeniem. Czas podtrzymania zasilania urządzeń nie powinien być mniejszy niż 30 minut. Wymagany jest nadzór systemu nad wszystkimi zasilaczami pożarowymi.
Certyfikowany terminal operatorski
System powinien mieć możliwość wizualizacji i sterowania urządzeń przeciwpożarowych z poziomu certyfikowanego stanowiska operatora, które posiada świadectwo dopuszczenia CNBOP-PIB. Może nim być terminal operatorski z ekranem dotykowym LCD o przekątnej pozwalającej na prowadzenie użytecznej obsługi (z naszych doświadczeń wynika, że jest to minimum 15”).
Taki terminal wykorzystuje zazwyczaj przemysłowy komputer panelowy, który zabudowany jest w szafce wraz z urządzeniami zabezpieczającymi, zasilającymi i sieci komunikacyjnej. Standardowo na terminalu pracuje aplikacja kliencka oprogramowania zarządzającego bezpieczeństwem pożarowym, które zainstalowane jest na serwerze. Funkcjonalność terminala można jednak znacząco zwiększyć, jeżeli jego parametry techniczne pozwalają na równoczesne zainstalowanie aplikacji oprogramowania serwera. Terminal może wtedy pełnić dodatkowo funkcję serwera redundantnego w stosunku do serwera podstawowego lub serwera pracującego niezależnie.
Obsługa operatorska systemu integrującego urządzenia przeciwpożarowe
Obsługa operatorska systemu integrującego urządzenia przeciwpożarowe powinna być możliwa z poziomu stacji roboczych PC, na których instalowana jest aplikacja kliencka oprogramowania zarządzającego.
Należy zapewnić bezprzerwowe podtrzymanie zasilania tych stacji z lokalnych zasilaczy UPS lub z zasilacza UPS stanowiącego wyposażenie zabudowy serwera. Czas podtrzymania zasilania powinien być zgodny z wymaganiami dla pozostałych elementów systemu.
Zastosowanie stacji operatorskich PC z kilkoma dużymi monitorami LCD zdecydowanie zwiększa wygodę i ergonomię obsługi systemu. Jest to wymagane, gdy system pełni równocześnie funkcje SMS (Security Management System), integrując w szczególności systemy telewizji dozorowej. Certyfikowane terminale operatorskie obsługują zwykle jedynie instalacje ochrony przeciwpożarowej i nie są odpowiednie do wyświetlania obrazów z kamer CCTV.
Ponieważ systemy integrujące urządzenia przeciwpożarowe działają również w stanie alarmu pożarowego, zabudowy serwerów, koncentratorów i terminali operatorskich oraz stacje robocze obsługi operatorskiej powinny być instalowane w pomieszczeniach stanowiących wydzieloną strefę pożarową. Będą w ten sposób chronione przed zniszczeniem, jeżeli pożar wybuchnie w którejkolwiek z pozostałych stref obiektu.
Sposób integracji urządzeń przeciwpożarowych
Podstawowym sposobem integracji urządzeń przeciwpożarowych i innych systemów ochrony technicznej jest integracja programowa z wykorzystaniem protokołów komunikacyjnych na interfejsach Ethernet lub transmisji szeregowych RS‑232/485/422. Takie interfejsy powinny być dostępne w zabudowach podstawowych elementów systemu integrującego (serwera, terminala operatorskiego, koncentratora, itp.).
Jest to najbardziej efektywny sposób integracji, dający możliwość monitorowania stanu wszystkich elementów systemów oraz sterowania nimi w największym możliwym zakresie. Platforma integrująca powinna nadzorować prawidłowość działania połączeń komunikacyjnych z integrowanymi systemami. W certyfikowanych systemach integrujących obsługa urządzeń przeciwpożarowych powinna mieć priorytet nad obsługą pozostałych systemów.
Innym sposobem integracji jest „twardo-drutowe” przekazywanie sygnałów dwustanowych pomiędzy urządzeniami przeciwpożarowymi a systemem integrującym. System powinien być wyposażony w odpowiednie moduły wejść/wyjść, które mogą być zarządzane z koncentratora interfejsów.
Takie połączenia są wykorzystywane do bezpośredniego sterowania urządzeniami automatyki pożarowej z poziomu systemu integrującego oraz do integracji z centralami, które nie posiadają odpowiedniego interfejsu sieciowego lub szeregowego.
Zapewnienie możliwości komunikacji z nadzorowanymi systemami z poziomu wielu urządzeń systemu integrującego zwiększa jego elastyczność i niezawodność oraz umożliwia budowę struktury rozproszonej, w której urządzenia te mogą być zlokalizowane w różnych budynkach.
Połączenia urządzeń przeciwpożarowych z systemem integrującym
Ze względów bezpieczeństwa interfejsy urządzeń przeciwpożarowych integrowanych po protokołach komunikacyjnych powinny być łączone z urządzeniami systemu integrującego niezależnymi liniami typu punkt-punkt lub ewentualnie poprzez dedykowany ring. Połączenia Ethernet mogą być realizowane z dowolnych urządzeń systemu integrującego, które wyposażone są w przełączniki sieciowe.
Do komunikacji z urządzeniami ochrony przeciwpożarowej nie powinna być wykorzystywana sieć LAN łącząca pozostałe systemy ochrony technicznej.
Linie komunikacyjne transmisji szeregowej RS-232/485/422 oraz obwody wejść/wyjść w połączeniach „twardo-drutowych” powinny być izolowane galwanicznie w celu ochrony systemu przed przepięciami i zwiększenia odporności na zakłócenia. W systemie powinny być dostępne moduły wejścia/wyjścia z kontrolą ciągłości obwodów.
Do połączeń wychodzących poza pomieszczenia, w których zlokalizowane są urządzenia systemu integrującego, powinny być stosowane kable o odporności ogniowej PH90/E90. W razie braku takich kabli na rynku (np. dla połączeń sieciowych) zalecane jest stosowanie kabli miedzianych lub światłowodowych zapewniających integralność systemu w przypadku pożaru przez minimum 90 minut.
---------------------------------------------------------
Piotr Chojnicki, dyrektor Pionu Wdrożeń Telbud S.A., specjalista w zakresie komputerowych systemów nadzoru i sterowania, zintegrowanych systemów zarządzania bezpieczeństwem i systemów automatyki
